2019 YILI ENGELSİZ ÜNİVERSİTE ÖDÜLLERİ, DÜZENLENEN "ENGELSİZ UFUKLAR
ÇALIŞTAY"INDA SAHİPLERİNİ BULDU
15 Mayıs 2019 / Ankara
“Engelsiz Erişim” ve “Engelsiz Eğitim” sloganları ile yükseköğretim
kurumlarındaki engelli bireylerin mekânlara, eğitsel imkânlara ve
sosyo-kültürel faaliyetlere erişimleri konusunda farkındalık yaratmayı ve
iyi uygulamaları yaygınlaştırmayı amaçlayan “Yeni YÖK” tarafından
“Yükseköğretimde Engelsiz Ufuklar Çalıştayı ve 2019 Yılı Engelsiz
Üniversite Ödülleri” gerçekleştirildi.
Geçtiğimiz yıl düzenlenen “Engelsiz Eğitim Çalıştayı”nda ilk kez dağıtılan
ve engellilerin sorunlarının çözümü için teşvik edici çalışmalar ve
projeler sağlamış yükseköğretim kurumlarına verilen “Engelsiz Üniversite
Ödülleri”, bu yıl gerçekleştirilen törenle ikinci kez sahiplerini buldu.
Bu yıl ilk kez, engelli bireylere yönelik katkılarından dolayı Engelsiz
Üniversite Ödülleri-Bireysel Ödüller kategorisinde Engelli Dostu
Ödülleri’nin de sahiplerini bulduğu Çalıştay’a; Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, YÖK Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta
Saraç, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal, YÖK Engelli
Öğrenci Çalışma Grubu Yürütücüsü ve YÖK Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr.
Zeliha Koçak Tufan, YÖK Üyeleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler
Bakanlığından yetkililer, rektörler ile üniversitelerdeki engelli öğrenci
birim sorumluları katıldı.
İlk olarak 2016-2017 eğitim öğretim yılı içerisinde 2 Mayıs 2017 tarihinde
mekânsal erişilebilirlik konusunda “Engelsiz Erişim Çalıştayı” ile başlatılan çalışmalar neticesinde, geçtiğimiz yıl ilki
düzenlenen “Çalıştayı”ın bu yılki açılışında konuşmaları öncesi YÖK Engelli
Öğrenci Çalışma Grubu Koordinatörü Prof. Dr. Müyesser Aras, Engelsiz
Üniversite Ödülleri teknik bilgilendirme konuşması yaptı.
Bilgilendirme konuşması sonrası YÖK Engelli Öğrenci Çalışma Grubu
Yürütücüsü Prof. Dr. Zeliha Koçak Tufan, YÖK Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta
Saraç ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk birer
açılış konuşması gerçekleştirdi.
YÖK Engelli Öğrenci Çalışma Grubu Yürütücüsü ve YÖK Yürütme Kurulu Üyesi
Prof. Dr. Zeliha Koçak Tufan, Çalıştay’a ilişkin bilgi içeren konuşmasında
Engelli öğrencilerin yükseköğretim süreçlerine entegrasyonu ve tam
katılımlarının sağlanabilmesinin önemine değinerek, yükseköğretimdeki
gerçek rakamlara ve gerçek engel grubu dağılımlarına ulaşabilmemiz için
verilerin YÖKSİS’e titizlikle girilmesinin şart olduğunun altını çizdi.
Yükseköğretimde ve engellilerin tüm eğitim öğretim süreçlerinde merhamet
odaklı değil hak odaklı yaklaşımın sağlanmasının önemini vurgulayan Tufan,
YÖK bünyesinde kurulan Engelli Öğrenci Çalışma Grubu’nun yükseköğretim
alanını engelsiz kılmak üzere oluşturulmuş bir komisyon olduğunu ifade
etti.
Oluşturulan komisyonun bu güne kadar pek çok çalışmaya imza attığını
katılımcılarla paylaşan YÖK Üyesi Zeliha Koçak Tufan, mevzuat çalışmaları,
çeşitli kurum, kuruluş ve STK’larla bir araya gelinen paydaşlarla
toplantılar, engellilere yönelik saha ihtiyaçlarını karşılamak ve
akademisyen spektrumumuzu da genişletmek üzere yeni lisansüstü programların
oluşturulması, Otizm Spektrum Bozukluğu Eylem Planına yönelik çalışmalar,
mesleki rehabilitasyon çalışmalarının desteklenmesi, yerinde incelemeler ve
ziyaretler gibi çalışmalara kısaca değindi.
YÖK Başkanı Saraç gerçekleştirdiği açılış konuşmasında sözlerine; Türk
yükseköğretim tarihi açısından birçoğu bir ilk olan önemli
pek çok projeyi uygulamaya koyduklarını dile getirerek başladı. Kalite
odaklı büyümenin birinci hedefleri olduğunun altını çizen YÖK Başkanı, bu
düzenlemelerin bir kısmının, Yeni YÖK’ün girişimiyle başlayan süreçlerde
yasal dayanaklara kavuşturulduğunu, bir kısmının ise kendi iç düzenleme ve
mevzuat ile hayata geçirildiğini ifade etti.
Yükseköğretimde yapısal değişiklik için dört ana proje belirlediklerini
yineleyen Başkan Saraç, Yükseköğretim Kalite Kurulunun kurulması, Misyon
Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi, “Hedef Odaklı Uluslarasılaşma” ve
“100-2000 YÖK Doktora Bursu Projesi”nden bahsetti.
Yükseköğretim sistemimizde bugün itibariyle yaklaşık 7 milyon 7 yüz 30 bin
bin öğrencinin olduğunu söyleyen YÖK Başkanı, “YÖKSİS verilerine göre bu
öğrencilerimizin 39.243’ünü engelli öğrencilerimiz oluşturuyor. Bu sayı
yükseköğretim sistemimizdeki öğrencilerin yaklaşık %0,5’ini teşkil
etmektedir. Dünya genelinde toplumun %10-15’inin engelli bireylerden
oluşmaktadır. Dolayısıyla eğitimdeki bu oran tam da gerçeği yansıtmıyor
olabilir.” diye konuştu.
ÖSYS’de özel yetenek sınavına başvuracak engelli adayları için Yeni YÖK
olarak alınan kararlardan söz etmek isteyen YÖK Başkanı Saraç, konuşmasını
şu şekilde sürdürdü: “Özel yetenek sınavı ile öğrenci alan programlarda,
engelli öğrenciler için TYT puanı 100 ve üzerinde olanların, özel yetenek
sınavlarına kabul edilmesini ve TYT puanları değerlendirmeye katılmadan
kendi aralarında yapılacak ayrı bir yetenek sınavı sonucuna göre
değerlendirilmesini, bu sınavı kazanan öğrencilerimizin de kayıtlarının
yapılmasını kararlaştırmıştık. Bu kararımız devam ediyor ve uygulanmakta.
Sadece özel yetenek sınavında geçerli olmak üzere kullanılacak baraj puanın
sınavın yapıldığı yıl dahil olmak üzere 2 yıl süreyle geçerli olmasına
karar vermiş idik. Bu kararımızı da uygulamaya devam ediyoruz. Bunun yanı
sıra uzun süredir tartışılan bir konuyu çözüme kavuşturduk ve yeni bir
yaklaşım getirerek özel yetenek sınavında engelli öğrenci kontenjanını
ayırdık. Özel yetenek sınavı ile öğrenci alan programların kontenjanının
%10’u engelli öğrenciler için ayrıldı. Geçen yıldan bu yana bu uygulamamız
da devam ediyor. Ayrıca ÖSYM tarafından engelli adaylarımız için
dezavantajları önleyen, adaylar arasında eşitliği sağlayan sınav
uygulamalarının yürütüldüğünü de tekrar burada hatırlatmak istiyorum. Bu
konuda ÖSYM Başkanımıza hassasiyetlerinden dolayı teşekkür ederim.”
“Öğrenci Dostu Yeni YÖK” olarak, engelli öğrencilerin eğitim öğretim
faaliyetlerine, ayrıca sosyal ve kültürel faaliyetlere de katılımına destek
olmak, gerekli uyarlamaların, alt yapının ve donanımların sağlanması ve
üniversitelerde engelsiz bir ekosistemin oluşturulmasını teşvik etmek üzere
Engelsiz Üniversite Ödülleri verdiklerini ifade eden Başkan Saraç, “Bu
kapsamda, Engelsiz Üniversite Ödülleri için geçen yıl 44 üniversiteden
farklı kategorilerden 399 başvuru yapılmış iken, bu yıl 81 yükseköğretim
kurumu tarafından yapılan başvuru sayısı 653’e ulaşmıştır. Başvurularda
geçen yıla göre önemli bir artış yaşanmıştır.” dedi.
Bu sonucun yükseköğretimde engelsiz ufuklar için çok ümit verici olduğunu
dile getiren YÖK Başkanı, engelleri kaldırmayı hedefleyen çalışmaların
sizlerle birlikte daha güzel olacağına ve engelsiz sonuçlar ortaya
koyacağına olan inancını belirterek yola devam edeceklerini dile getirerek
konuşmasını tamamladı.
YÖK Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç’ın çalıştayda yaptığı konuşmanın
metni için
tıklayınız
.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk yaptığı
konuşmada Engelliler Haftası nedeniyle hem dünyada hem de Türkiye'de bu
alana farkındalık oluşturmak adına pek çok etkinlik düzenlendiğini söyledi.
"Engelsiz Üniversiteler Ödül Töreni" ve farklı konulardaki çalıştayların
YÖK tarafından artık geleneksel hale getirildiğine işaret eden Selçuk,
Türkiye'nin 82 milyonluk büyük bir aile olduğunu ve engellileri de bu
ailenin en kıymetli üyelerinden gördüklerini belirtti.
Engellilerin moral, motivasyon ve başarılarını teşvik etmenin, Türkiye'nin
birlik ve dirliğinin olmazsa olmazlarından olduğuna dikkati çeken Selçuk,
"Bu birliği sağlayarak tam anlamıyla bir toplum olabilmemiz için
engellilerimizi her alanda daha aktif ve güçlü bir konuma getirmek
durumundayız. Engelli vatandaşlarımızın sorunlarına kalıcı çözümler
üreterek, sosyal yaşamın her alanında var olmalarını sağlamak bizim aynı
zamanda insana olan saygımızın da gereği." diye konuştu.
2019 yılında engelli vatandaşlara yaklaşık 14 milyar lira sosyal yardım
bütçesi ayırdıklarının altını çizen Bakan Zümrüt, “Bu rakam toplam sosyal
yardım bütçemizin 4’te 1’ine denk geliyor. İşte bu, tam olarak bahsettiğim
sosyal devlet olmanın bir gereğidir. 2023, 2053, 2071 hedeflerine yürüyen
büyük ve güçlü Türkiye’nin göstergesidir." dedi.
Açılış konuşmalarının ardından Engelsiz Üniversite Ödülleri
gerçekleştirilen törenle sahiplerini buldu. "Öğrenci Dostu Yeni YÖK"
olarak, engellilerin sorunlarının çözümü için teşvik edici çalışmalar ve
projeler gerçekleştirmiş yükseköğretim kurumlarına “Mekanda Erişebilirlik”,
“Eğitimde Erişebilirlik” ve “Sosyo-Kültürel Faaliyetlerde Erişebilirlik”
olmak üzere 3 kategoride bayrak ödülleri ile farklı engelli gruplarına
erişilebilir kılan üniversitelerin ilgili programlarına “Engelsiz Program
Nişanı” verildi.
Bu kapsamda “Mekanda Erişim Bayrak Ödülü”ne (Turuncu Bayrak) yapılan 41
Üniversiteden 345 Başvuru sonucu, 26 üniversite toplamda 92 Turuncu Bayrak
Ödülü almaya hak kazandı. “Eğitimde Erişilebilirlik Bayrak Ödülü”ne
(Yeşil Bayrak) 40 Üniversiteden 158 başvuru olurken, bu başvurular
neticesinde 6 üniversite toplamda 14 yeşil bayrak ödülünü kazandı.
“Sosyo-Kültürel Faaliyetlerde Erişebilirlik Bayrak Ödülü”ne (Mavi Bayrak)
yapılan 49 Üniversiteden 150 başvuru sonucuunda ise 7 üniversite toplamda
20 mavi bayrak ödülünün sahibi oldu. Programlarını farklı engelli
gruplarına erişilebilir kılan üniversitelerin ilgili programlarına da “Engelsiz Program Nişanı” verilirken, yapılan 11 başvuru
arasından 2 program Engelsiz Program Nişanı almaya hak kazandı.
Bu yıl ilk kez Bireysel Ödüller kategorisinde dağıtılan ödüller de
sahiplerine kavuşturuldu. Engelsiz Üniversite Ödülleri kapsamında bu yıl
engelli bireylere yönelik katkılarından dolayı ilk kez verilen Engelli
Dostu Ödüllerine aday gösterildi ve 50 üniversiteden 139 farklı öğrenci ve
akademisyen arasından 5 kişi bu ödülün sahibi oldu.
2019 Engelsiz Üniversite Bayrak Ödülleri kapsamında 28 farklı üniversiteye
toplamda 126 bayrak ödülü dağıtılırken, 26 üniversite 92 turuncu bayrak, 6
üniversite 14 yeşil bayrak, 7 üniversite ise 20 mavi bayrak ödülü kazandı.
En çok sayıda bayrak ödülü alan üniversitelerde ise Mersin Üniversitesi
birinci, Siirt Üniversitesi ikinci, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi de
üçüncü sırada yer alırken bu üniversiteleri Necmettin Erbakan Üniversitesi,
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Ondokuz Mayıs üniversitesi, Ankara
Üniversitesi, Bartın Üniversitesi, Adıyaman Üniversitesi ve Bilecik Şeyh
Edebali Üniversitesi takip etti.
Ödül alan yükseköğretim kurumları ve kişilerin bulunduğu bilgi notunu
görmek için
tıklayınız
.
Ödül töreninin ardından “Yükseköğretimde Engelsiz Programlar” ve
“Yükseköğretim Programlarının Engelli Öğrencilere Uyarlanması” başlıklı iki
ayrı panel oturumlarına geçildi.
Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Muzaffer Şeker ve ÖSYM Engelli Adaylar Daire Başkanı Belma Atak
moderatörlüğünde düzenlenen “Yükseköğretimde Engelsiz Programlar” başlıklı
panelde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Erişilebilirlik Dairesi
Başkan Vekili Dr. Deniz Çağlayan Gümüş “Engellilere Yönelik Çalışmalar”,
İstanbul Medipol Üniversitesi Eğitim Fakültesinden Prof. Dr. Esra Macaroğlu
Akgül “Önlisans ve Lisans Programlarına Örnekler” ve Anadolu Üniversitesi
Engelliler Araştırma Enstitüsünden Doç. Dr. Mehmet Yanardağ ise “Lisansüstü
Programlar” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdi.
Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinden Prof. Dr. Meltem Yılmaz
ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinden Prof. Dr. Leyla
Uzun moderatörlüğünde düzenlenen “Yükseköğretim Programlarının Engelli
Öğrencilere Uyarlanması” başlıklı panelde Hasan Kalyoncu Üniversitesi
Eğitim Fakültesinden Prof. Dr. Tevhide Kargın “Farklı Programların Otizm
Spektrum Bozukluğu ve Yaygın Gelişimsel Bozukluğu Olan Bireylere
Uyarlanması”, Yeditepe Üniversitesi Bireysel Gelişim ve Destek Müdürü Uzman
Psikolog Özden Öz Uslu “Farklı Programların Görme Engelli Bireylere
Uyarlanması” ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim
Fakültesinden Doç. Dr. Yahya Çıkılı ise “Farklı Programların İşitme
Engelli Bireylere Uyarlanması” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdi.
Çalıştay boyunca Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hıdır
Karaduman’ın “Görme Engellilerin Eğitimi ve Toplumsal Katılımı İçin Üç
Boyutlu Yazıcıların Kullanımı” ile Necmettin Erbakan Üniversitesi Öğretim
Üyesi Yusuf Emre Mercan’ın Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Türe eşliğinde “Engelsiz
Sanat” başlıklı sergileri de yer aldığı çalıştay panel sonlarında
gerçekleştirilen soru cevap kısımlarının tamamlanmasıyla sona erdi.