“Yüzyılın felaketi” bilimsel üretkenliğe engel olamadı
6 Şubat 2023 depremlerinden etkilenen üniversiteler çalışmalarıyla
örnek olmaya devam ediyor
Deprem bölgesinde 11 ildeki 18 üniversite 2024 yılında 11.734 ulusal ve
uluslararası yayın yaptı. Üniversitelerin yayın sayısı Türkiye
ortalamasının üzerinde oldu
Bölgedeki üniversiteler ekonomiden tarıma, sağlıktan turizme pek çok
alandaki bilimsel ve sosyal sorumluluk projeleriyle dikkat çekiyor
06 Şubat 2025
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden
etkilenen üniversiteler yürüttükleri çalışmalarla tüm ülkeye örnek olmaya
devam ediyor. “Yüzyılın felaketi” olarak nitelendirilen depremlerin
ardından eğitim öğretime kesintisiz devam eden üniversiteler bilimsel
üretkenlikleri ve sosyal sorumluluk projeleriyle dikkat çekiyor.
Deprem bölgesinde 11 ildeki 18 devlet ve vakıf üniversitesi 2024 yılında
11.734 ulusal ve uluslararası yayın yaptı. Türkiye genelinde 208
üniversitenin, 2024’te ortalama yayın sayısı 566 olurken deprem
bölgesindeki üniversitelerin yayın sayısı Türkiye ortalamasının üzerinde
oldu. Bölgedeki 18 üniversitenin ortalama yayın sayısı 651 olarak
gerçekleşti.
Deprem bölgesindeki üniversitelerde toplam 402.121 öğrenci öğrenim
görürken, toplam 16.200 öğretim elemanı görev yapıyor. 18 üniversitede
toplam 18.263 uluslararası öğrenci bulunuyor. Söz konusu üniversitelerde
toplam 7.129 öğrenci doktora öğrenimine devam ediyor.
Farklı alanlardaki önemli projeleriyle dikkat çekiyorlar
Deprem bölgesinde yer alan üniversiteler bilimsel, teknolojik, sağlık ya da
yapay zekâ gibi birçok alanda geliştirdikleri proje, faydalı model veya
patent çalışmalarıyla dikkat çekiyor.
2024 yılında, 746 ulusal ve uluslararası yayını bulunan
İnönü Üniversitesi
,“Robot Destekli Çerçevesiz Stereotaktik Beyin Biyopsi
Sistemi” buluşu patentine sahip oldu.Fırat Üniversitesiylebirlikte
geliştirilen bu sistemde, kafa sabitleyiciyle ameliyat masasına sabitlenen
hastadan sırayla Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) ve Manyetik Rezonans
Anjiografi (MRA) çekimleri alınıyor ve hasta direkt ameliyathaneye sevk
edilerek robotik biyopsisi yapılabiliyor.
İnönü Üniversitesinde, “Malatya içme suyu kaynağının 6 Şubat depremi
sonrası taşkın ve heyelan analizinin yapılması” çalışmasına ek olarak
“Malatya İlinde Deprem Sonrasında Solunabilir Havadaki Asbest ve Toz
Konsantrasyonunun İncelenmesi” projeleri toplum yararına yönelik somut
çıktılar olarak örnek teşkil ediyor.
Çukurova Üniversitesi 2024’te toplam 1.047 yayına imza
attı. Üniversitenin, görüntü iyileştirme, bulanıklık, düşük ışık, gürültü
gibi sorunların çözülmesi için geliştirdiği ve otonom araçlardan nesne
tespitine kadar pek çok alanda önem taşıyan yapay zekâ alanındaki projesi
“Seri Çekim Görüntülerinin Görüntü İyileştirmesinde ve Restorasyonunda
Difüzyon Olasılıksal Modellerin Kullanımı” yöntemiyle, hareket bulanıklığı
giderme, gürültü azaltma gibi işlemler daha başarılı şekilde
gerçekleştirilecek ve mevcut yöntemlere kıyasla üstün sonuçlar elde
edilecek.
Aynı zamanda, 6 Şubat depreminin ardından Çukurova Üniversitesi bünyesinde
kurulan “Çocuk İyilik Merkezi’nde” Türkiye’nin her yerinden depremzede
çocuklara yönelik, ağırlıklı olarak travma, yas, uzuv kaybı konularda
ruhsal destek ve tedavi çalışmaları yürütülüyor. Ücretsiz olarak psikolojik
ve fiziksel tedavi sağlanan çocukların eğitimlerine destek olmak amacıyla
da burs imkânı veriliyor.
2024 yılında yayımlanmış makale sayısı 1.342 olan
Dicle Üniversitesi
, sağlık alanında, özellikle tıbbi tanı ve tedavi süreçlerine yönelik bir
buluş olan “Manyetik Nanoparçacıklara Tutturulmuş Ajanlarla Tüberkülozun
Hızlı ve Kolay Tanısı” çalışmasının patentine sahip.
Fırat Üniversitesindeyayımlanan makale
sayısı 1.075. Üniversite, enerjili hat ile toprak arasında izolasyonu
sağlama ve hattın mekanik yüklerini taşıma görevlerini üstlenen, yüksek
gerilim izolatörleri için izolatör yüzey kirliliğini tanımlayan kirlenme
tespit sistemiyle ilgili olan “Yüksek Gerilim İzolatörlerinde Rüzgâr
Etkisini Dikkate Alan Yapay Zekâ Tabanlı Düzensiz Dağılımlı Kirlenme Tespit
Sistemi” çalışmasıyla dikkat çekiyor. Üniversite, doğal afetler sonrası
durum değerlendirmesi ve hasar tespiti için geliştirilen “Otonom İnsansız
Hava Aracı ile Alınan Görüntülerden Afet Sonrası Durum Değerlendirmesi ve
Raporlama İçin Yapay Zekâ Destekli Yeni Bir Yaklaşım” projesiyle de öne
çıkıyor. Bu projede, afet sonrası bölgenin otonom İHA’lar ile havadan
görüntülenmesi, toplanan görsellerin derin öğrenme teknikleri ile analiz
edilmesi ve gerçek zamanlı hasar tespit raporları oluşturulması
hedefleniyor.
Adıyaman Üniversitesinde2024 yılında
ulusal ve uluslararası alanda 514, Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji
Üniversitesindeise 470, Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji
Üniversitesinde309, Sanko Üniversitesinde ise 35 yayın
yapıldı.
Son bir yılda endeksli dergi ve kitaplarda 813 yayını bulunan
Gaziantep Üniversitesi,
24 olumlu sonuçlanan patent ile en yüksek patent sayısına
sahip 10’uncu üniversite konumunda. Üniversitenin akademisyenleri,
besleyici özelliği yüksek olan tarhanayı fonksiyonelliğini ve
dayanıklılığını artırarak, deprem çantalarına uygun hale getirerek “Süper
Tarhana”yı geliştirdi.
Harran Üniversitesinin1.050 ulusal ve
uluslararası yayını bulunuyor. Aynı zamanda üniversite bünyesinde yer alan
“Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi” yeniden açılarak
üniversitelerin ve özel sektörün bilimsel araştırmalarında ve Ar-Ge
faaliyetlerinde ileri hesaplamalar yapabilmeleri için gerekli altyapıyı
sağlamaya devam ediyor.
Üniversite bünyesinde “Deprem Bölgesi Üniversiteleri Özel
Çağrısı-BİNBİRÇABA” projesi kapsamında, “Deprem Bölgesinde
Bina Yıkım ve Enkaz Kaldırma Kaynaklı Solunabilir Partikül Madde Kimyasal
Bileşiminin ve Sağlık Etkisinin Belirlenmesi” konulu çalışma, farklı
üniversitelerin de ortaklığı ile yürütülüyor.
Hasan Kalyoncu Üniversitesiise 2024’te
335 yayına imza attı. Üniversite, yapay zekâ desteğiyle geliştirdiği
“Topraklama Sisteminin Direncini Kapasitif Prob Kullanarak Ölçmeye Yarayan
Sistem ve Kullanım Yöntemi” çalışmasıyla da uluslararası patent aldı.
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesinin son bir yıldaki yayın
sayısı 860 oldu. Üniversitede, “Virüslerin Temasla Yüze Bulaşmasını
Engelleyen Cihaz” çalışmasıyla; insan sağlığını olumsuz etkileyen virüslerin
bulaşmasını engellemek için ellerin veya diğer nesnelerin yüze yaklaşması
halinde kullanıcıya sesli uyarı veren ve kulaklıkla telefon kullanımını
sağlayan ürün çalışması ön plana çıkıyor.
Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesinde2024
yılında 77 araştırma-makale yayını yapıldı. “Güneş Enerjisi Santrallerinde
Çok Sınıflı Fotovoltaik Panel Arızalarının Termografik Görüntüleme ve Yapay
Zekâ ile Otomatik Tespiti” başlıklı proje kapsamında, yapay zekâ öncelikli
alan konusu ve gerçek zamanlı görüntü işleme teknikleri ile güneş enerji
santrallerindeki panellerin arızalarının hızlı bir şekilde tespit edilmesi
amaçlanıyor.
Toplam 1.481 makale yayımlayan
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
“Atık Lif Takviyeli Çok Fonksiyonel Sandviç Kompozitler Üretim Yöntemi”
projesinin patentine sahip bulunuyor.
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesison bir
yılda 630, Kilis 7 Aralık Üniversitesiise 254 makale
yayımladı. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, kendi içinde
aşamalı olmak kaydıyla, temel olarak deprem sonrasında baba katılımının
nasıl anlamlandırıldığı ve ne düzeyde olduğunu ortaya koymak, depremzede
babaların katılımını iyileştirici bir eğitim modülünün etkililiğini sınamak
amacıyla “Deprem Sonrasında Baba Katılımının İyileştirilmesi: Hatay ve
Kahramanmaraş Örneği” çalışmasıyla dikkat çekiyor.
İskenderun Teknik Üniversitesinde2024
yılı genelinde akademisyenler tarafından 273 makale yayımlandı. Üniversite,
“Down Sendromlu Çocukların Eğitimi İçin İnsansı Robot Destekli Türkçe
Diyalog Uygulaması” çalışmasıyla ön plana çıkıyor. Üniversitenin, deprem
sonrası Antakya tarihi kent dokusu özelinde kapsamlı saha araştırmaları ve
seçilen bir Antakya evinin strüktürel yapısının 3D dijital lazer tarayıcı
ile belgelemesi ile sistematik strüktürel analizi gerçekleştirilen
makalenin yer aldığı bilimsel çalışmasıyla Q1 indeksli uluslararası
bilimsel dergide yayını bulunuyor. Bu araştırma kapsamında, depremden
etkilenen geleneksel Antakya konutlarının depreme dirençli olarak yeniden
inşasına yönelik teknik değerlendirmeler ve öneriler sunuluyor.
Malatya Turgut Özal Üniversitesigeçtiğimiz
yıl kapsamında 423 ulusal ve uluslararası makale yayımladı. Üniversite,
rahim ağzı ve prostat kanserine karşı etkinlik göstermesine yönelik sentez
sağlayan “Kanser hücre hatlarındaki antikanser aktiviteleri için bir
heterosiklik kalkon sentezi” projesiyle patente sahip bulunuyor.