Yükseköğretim Kurulu “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel
Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair
Etik Rehber” hazırladı
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar: “ÜYZ’nin
yükseköğretim süreçlerine entegre edilmesinde etik değerlerin belirlenmesi
bilimsel dürüstlüğün ve bilime olan güvenin korunması açısından son derece
önemli”
“ÜYZ alanındaki riskleri ve fırsatları anlamaya, değerlendirmeye,
risklere karşı önlem almaya katkı sağlamak üzere yükseköğretim
kurumlarını bilgilendirmek için hazırlanan rehber üniversitelere
gönderildi”
7 Mayıs 2024
Yükseköğretim Kurulu dijitalleşme, yapay zekâ ve büyük veri konusunda
yürüttüğü teknik çalışmalar kapsamında “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel
Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik
Rehber” hazırladı.
Hızla gelişen Üretken Yapay Zeka (ÜYZ) alanındaki riskleri ve fırsatları
anlamaya, değerlendirmeye, risklere karşı önlem almaya katkı sağlamak üzere
yükseköğretim kurumlarını bilgilendirme amacıyla hazırlanan rehber
üniversitelere gönderildi.
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, etik rehbere ilişkin yaptığı
değerlendirmede, ÜYZ’nin yükseköğretim süreçlerine entegre edilmesinde etik
değerlerin belirlenmesinin ve bu değerlere dayalı olarak etik kuralların
oluşturulmasının bilimsel dürüstlüğün ve bilime olan güvenin korunması
açısından son derece önemli olduğunu belirtti.
Yükseköğretim kurumlarının ve bilim insanlarının; akademik çalışmalar ve
bilimsel üretimde etik standartların korunması ve geliştirilmesinde topluma
karşı sorumluluk taşıdıklarını belirten Özvar, “ÜYZ’nin bilimsel araştırma
ve yayınlarda kullanımı ile ilgili kararlarda bilim, teknoloji ve etik
belli bir dengeye oturtulmak zorunda. Yükseköğretimde ÜYZ kullanımı,
bünyesinde pek çok fırsatın yanı sıra çeşitli riskleri de barındırıyor. Bu
rehber hızla gelişen ÜYZ alanındaki riskleri ve fırsatları anlamaya,
değerlendirmeye, risklere karşı önlem almaya katkı sağlamak üzere
yükseköğretim kurumlarını bilgilendirmek amacıyla hazırlandı” dedi.
“Alan uzmanı hocalardan oluşturulan komisyon tarafından hazırlandı”
Rehberin hazırlık sürecinde ÜYZ’nin yükseköğretime sunduğu fırsatları ve
ortaya çıkardığı tehditleri anlamaya yönelik çalıştaylar düzenlediklerini,
akademisyenlerin ve iş dünyasının görüşlerinin alındığını vurgulayan Özvar,
şu bilgileri verdi:
“İlk olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesinde ‘Yükseköğretimde Üretken Yapay
Zekâ: Fırsatlar ve Tehditler’ başlıklı çalıştay düzenledik. Sonrasında,
İstanbul Teknik Üniversitesinde iş dünyasından teknoloji profesyonellerinin
katılımıyla ‘Yükseköğretimde Üretken Yapay Zekâ: YÖK-Sektör Buluşması’
toplantısı gerçekleştirildi. Alan uzmanı hocalarımızdan oluşturulan bir
komisyon tarafından hazırlanan rehber taslağı çeşitli üniversitelerimizden
hocalarımızın da görüşleri alındıktan sonra Genel Kurulumuza sunuldu. Genel
Kurul üyelerimizin de katkılarıyla rehbere son hali verildi.”
“Üniversitelerimiz
kendi ihtiyaçları doğrultusunda düzenlemeler yapabilir”
Özvar, rehberde yer alan etik değer ve ilke ve tavsiyelerin üniversitelere
rehberlik etmesini umut ettiklerini belirterek şöyle devam etti:
“Yaşadığımız bu dinamik süreçte, önümüzdeki dönemde gelişmelere bağlı
olarak üniversitelerimiz bu rehberi kullanarak yapay zekanın yalnızca
bilimsel araştırma faaliyetlerinde değil aynı zamanda derslerde kullanımına
yönelik kendi ihtiyaçları doğrultusunda düzenlemeler yapabilirler.”
Özvar, güncel gelişmelere göre her zaman yenilenebilecek nitelikte olan
rehberin üniversitelere ve bilim camiasına hayırlı olmasını diledi.
-“Şeffaflık, Dürüstlük, Özen, Adalet, Gizlilik, Hesap verebilirlik”
vurgusu
Başlıca dört başlıktan oluşan rehberde “ÜYZ’nin Bilimsel Araştırma ve
Yayınlarda Kullanımının Etik Boyutu
” başlığı altında; ÜYZ’nin Amaç ve Kapsamı,
Dayandığı ve Tehdit Ettiği Etik Değerler
ile Bilimsel Doğruluk ve Dürüstlük Açısından Taşıdığı Riskler
ele alınıyor.
İkinci başlıkta, “ÜYZ Kullanımında Temel Etik Değer ve İlkeler” adı
altında; “Şeffaflık”, “Dürüstlük”, “Özen”, “Adalet ve saygı”, “Gizlilik ve
mahremiyetin korunması”, “Hesap verebilirlik ve sorumluluk üstlenme” ve
“Etik iklime katkıda bulunma” gibi ilke ve değerler açıklanıyor.
Üçüncü başlıkta, “ÜYZ Kullanımında Karşılaşılabilecek Önemli Bazı Riskler
ve Başlıca Etik Sorunlar” sıralanırken “ÜYZ Sistemlerinin Kullanımında Bazı
Önemli Tavsiyeler” ve “Sık Sorulan Sorular”la rehber tamamlanıyor.
Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken
Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik Rehber’e ulaşmak için
tıklayınız. 
