Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs Projesi Toplantısı Konya’da
düzenlenlendi
Pilot üniversite seçilen 11 üniversitenin mevcut durumu ele alındı
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar: “Yeşil ekonomik kampüsü teşvik ve
iklim değişikliğiyle mücadele konularında üniversitelerimize önemli
görevler düşmektedir”
13 Aralık 2022
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Erol Özvar başkanlığında “Sürdürülebilir
ve İklim Dostu Kampüs Projesi Pilot Üniversiteler Toplantısı” Konya’da
düzenlendi.
Selçuk Üniversitesi ev sahipliğindeki toplantıya Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakan Yardımcısı Hasan Suver, YÖK Başkan Vekili Prof. Dr.
Cevahir Uzkurt, YÖK Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Naci Gündoğan, pilot
üniversite seçilen üniversitelerin rektörleri ile Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı temsilcileri katıldı.
Toplantıda pilot olarak seçilen 11 üniversitenin sıfır atık, enerji
verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynakları alanında halihazırdaki
durumları ve bakanlıkların bu alanlara katkıları görüşüldü. Toplantıda
ayrıca Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs hedefine ulaşmada önümüzdeki
döneme ilişkin yol haritası belirlendi.
- “İklim değişikliği ile mücadele iş birliği içinde mümkün olacaktır”
Toplantıda konuşan Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, tüm dünyada
iklim değişikliğinin toplumların varlıklarını, insan yaşamını, doğayı ve
her türlü canlıyı tehdit altında bırakan bir gerçeklik olduğunu belirtti.
İklim değişikliğine yönelik alınacak her türlü önlemin ancak veri temelli,
gerçekçi ve tüm paydaşların katılımıyla, iş birliği içerisinde mümkün
olacağına değinen Özvar, tüm dünyayı tehdit eden bu durum karşısında
alınacak tedbirlerin oldukça önemli olduğuna dikkat çekti. 2015 yılının
Eylül ayında Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi'nde dünya
liderlerinin üzerinde uzlaştıkları Sürdürülebilir Kalkınma İçin 2030
Gündemi’nin, 193 ülkenin imzasıyla kabul edildiğini hatırlatan Özvar, bu
gündemin, iklim değişikliğiyle mücadele çabalarını ekonomik ve sosyal
kalkınma konularıyla aynı düzlemde buluşturarak, 2000 yılında hayata geçen
Binyıl Kalkınma Hedeflerinin devamı niteliğinde ve bu hedefleri daha da
ileri taşıyan bir gündem olarak hazırlandığını aktardı.
Sürdürülebilir Kalkınma İçin 2030 Gündemi kapsamında; dünya genelinde
yoksulluğun azaltılması ve refahın artırılması çabalarına bütün toplumların
dâhil edilmesi, kültürel ve sosyal değerlerin korunması ve çevresel
zararların engellenmesinin hedeflendiğini ifade eden Özvar, bu yeni küresel
kalkınma yaklaşımı içinde çölleşme ve kuraklıkla mücadele, biyoçeşitliliğin
korunması gibi sosyal ve çevresel konuların yanı sıra ekonomik büyüme,
teknolojik gelişme, istihdam ve sanayileşme gibi ekonomik konularının da
sürdürülebilir kalkınma gündemine taşındığını söyledi.
- “Ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluk ilkesi” kapsamında daha
adil bir mücadele-
İklim değişikliğinin ulusal ve uluslararası fark etmeksizin tüm insanlığın
ortak meselesi olduğunu vurgulayan Özvar, “Bu nedenle iklim değişikliğinin
oluşturduğu negatif etkilere yönelik ortaya konulacak mücadele de tüm
insanlığın mücadelesidir. Dünya üzerinde her bir ülkenin sorumluluk alması
gereken bir süreç ile karşı karşıyayız. Ancak tüm dünyanın bu ortak derdine
geliştirilebilecek çözümler de ülkelerin ekolojik tüketim boyutuna yönelik
bir ölçeklendirme ile ‘ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluk ilkesi’ çerçevesinde adil bir şekilde yürütülmelidir.”
ifadelerinde bulundu.
Türkiye’de özellikle son yıllarda doğa dostu yeşil bir vizyonu vurgulayan
adımların atıldığını belirten Özvar, “Bu bağlamda söz edilmesi gereken en
önemli gelişme, Paris Anlaşmasına 7 Ekim 2021 tarihinde resmi olarak taraf
olunmasıdır. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın 21 Eylül
2021’de BM Genel Kurulunda dile getirdiği üzere Türkiye, Paris Anlaşmasına
taraf olduktan sonra 2053 yılında net sıfır emisyona ulaşılmayı açık bir
hedef olarak belirlemiştir.” dedi.
İklim değişikliğiyle mücadelede bir diğer önemli gelişmenin, 29 Ekim
2021’de ilgili bakanlığın isminin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı olarak değiştirilmesi ve bünyesinde İklim Başkanlığının kurulması
olduğunu hatırlatan Özvar, Şubat 2022’de düzenlenen İklim Şurasıyla
birlikte geniş katılımlı bir istişare ortamı oluşturulduğunu ve yakın
zamanda çıkması planlanan İklim Kanunu için önemli bir fikri mutabakat
temelinin sağlandığına değindi.
- Sıfır Atık Projesi-
Bir başka öne çıkan uygulamanın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi
Emine Erdoğan’ın öncülük ettiği “Sıfır Atık Projesi” olduğunun altını çizen
Özvar, “Söz konusu proje, 21 ülkenin yer aldığı Akdeniz Parlamenter
Asamblesi’nde nisan ayında birincilik ödülü almıştır. Proje kapsamında
2017-2022 yılları arasında 24,2 milyon ton geri dönüştürülebilir atık,
ekonomiye kazandırılmıştır. Bununla beraber Ocak 2019’dan bu yana
yürürlükte olan plastik poşetlerin ücretli olması uygulaması, poşet
kullanımında 3’te 2’lik düşüş sağlamış ve 23 bin ton sera gazının atmosfere
salınımını önlemiştir.” ifadelerinde bulundu.
- “Üniversitelerin çevre eğitimi, sürdürülebilirlik, ekolojik
farkındalık açısından önemli”
Ulusal düzeyde atılan bu adımların yanı sıra iklim değişikliği ile mücadele
kapsamında kampüslerimizde yürütülecek çalışmaların da önemli olduğunu
ifade eden Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar, bu çerçevede üç hususa
dikkat çekerek şu şekilde devam etti:
“Birincisi, son 20 yılda sayısı artan yükseköğretim kurumlarımız ile
ülkemizin her yerindeki üniversiteler küçük bir şehir işlevi görmektedir.
Üniversiteler ve kampüs ortamlarında, hava ve su kirliliği, atıklar,
tehlikeli kimyasalların kullanımı gibi birçok faaliyet ve etkinlik ile
çevreyi etkilemektedir. Buna duruma ek olarak, kampüsler, inşaat
malzemeleri, gıda, enerji kaynakları ve kâğıt gibi malzemelerin ithalatı
yoluyla dolaylı etkilere sahiptir. Dahası kampüsler, yapılan çalışmalara
göre enerji ve su tüketimi konusunda şehrin geri kalan kısmından çok daha
yüksek düzeyde tüketimde bulunmaktadır.
İkinci olarak üniversiteler eğitim ve araştırmalar yoluyla çevre eğitimi,
sürdürülebilirlik, ekolojik farkındalığa sahip olma açısından oldukça
önemli katkısı vardır. Bu nedenle üniversiteler, bir yandan eğitim ve
araştırma, destek hizmetlerin sağlanması ile enerji ve malzeme tüketimi,
çevre kirliliğine yönelik önlemlerin alınması konusunda sürdürülebilirliğe
önemli katkı sunma kapasitesi vardır. Üniversitelere, bilgideki dönüşümün
teknolojik gelişim ve inovasyonun merkezi olarak yeşil ekonomik bir kampüsü
teşvik etmek ve iklim değişikliği ile mücadelede öncülük etmede önemli bir
görev düşmektedir.
Üçüncüsü, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında sergilenecek uyum ve
azaltım süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla gelişmiş
ekonomiler, gelişmekte olan ve gelişmemiş ekonomilere belirli mali
yardımlar yapacaklarını beyan etmişlerdir. Bu kapsamda Türkiye’nin de
yıllık 3,1 milyar doları aşan miktarda iklim değişikliğiyle mücadele
fonlarını alması mümkün görünmektedir. Öte yandan bu fonların hem
sağlanması ve hem de kullanımda üniversitelere belirli roller
düşebilecektir.”
İklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarına yönelik atılacak adımları son
derece önemsediklerini ve uyum süreçlerinin geliştirilmesinde YÖK olarak
koordinasyon görevini kararlılıkla yerine getirdiklerini katılımcılarla
paylaşan Özvar, bu kararlılığımızın bir yansıması olarak hayata
geçirdikleri, Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs Projesi’ni de 11 pilot
üniversite ile gerçekleştirdiklerine dikkat çekti.
- “Bugünkü toplantıda önümüzdeki döneme ilişkin yol haritası
belirleyeceğiz”
Bu çerçevede, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının sıfır atık, enerji verimliliği,
yenilenebilir enerji kaynakları, kampüslerdeki mevcut yapıların
sürdürülebilir iklim dostu binalara dönüştürülmesi konularında
üniversitelere katkılarını son derece önemsediklerini vurgulayan Özvar,
toplantıda, Yükseköğretim Kurulunun koordinatörlüğünde önümüzdeki döneme
ilişkin yol haritasının belirleneceğini aktardı.
Üniversite ve bakanlık temsilcilerimizin katılımlarıyla oluşturulacak
komisyonlar aracılığıyla, Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs hedefi
doğrultusunda, mevzuat ve finansal konular başta olmak üzere çalışmalarını
sürdüreceklerini kaydeden Özvar, projenin sonraki aşamalarında da pilot
üniversitelerden edinilecek tecrübeleri tüm üniversitelere teşmil etmeyi
planladıklarını sözlerine ekledi.
- Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs Projesi-
Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs Projesi, Yükseköğretim Kurulunda 4
Ekim 2022 Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol
Özvar’ın katılımıyla imzalanan "Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs
Oluşturulması Alanında İş Birliği Protokolü" ile hayata geçirildi.
Proje için pilot üniversiteler Bartın Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Gazi
Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Karabük
Üniversitesi, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Orta Doğu Teknik
Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Yıldız
Teknik Üniversitesi olarak belirlendi.