- Türk üniversiteleri iklim krizini çözmek için çalışmalarını
hızlandırdı
- İklim değişikliği araştırmaları için kutuplara düzenlenen bilim
seferine katılan 5 Türk Üniversitesi,
Antarktika ve Arktik Bölge’den topladıkları verileri inceliyor
- İki kutup bölgesine düzenlenen araştırma seferleriyle 200’ün üzerinde
bilimsel çıktı elde edildi
- Bilim insanları çalışmalarını iklim değişikliğinin bölgedeki canlı
türlerinin göç koşullarına etkisi, plankton verimliliği ve hidrokarbon
kirliliği üzerine yoğunlaştırdı
11 Kasım 2024
Türk üniversiteleri iklim krizini çözmek için çalışmalarını hızlandırdı. 5
Türk üniversitesinden bilim insanları, dünyanın iklim krizini çözmek için
yürütülen ortak çalışma kapsamında düzenlenen 4. Ulusal Arktik Bilimsel
Araştırma Seferi’nde, kutuplarda elde ettikleri verileri inceliyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ),
İstanbul Üniversitesi (İÜ), Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ), Orta Doğu
Teknik Üniversitesinin (ODTÜ) yanı sıra Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Seyir
Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, TÜBİTAK ile Bulgaristan,
İtalya ve Şili kutup araştırmacılarının yer aldığı sefer ekibi, küresel
iklim değişikliğinin sonuçlarına yönelik birçok araştırma gerçekleştirdi.
4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferiyle üniversitelerde yapılan
bilimsel çalışmalara kaynak oluşturuldu. Üniversiteler, her iki kutup
bölgesine düzenlenen araştırma seferlerinde 200’ün üzerinde bilimsel çıktı
elde etti.
Sefer koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy “Her yıl düzenlenen seferler ile
her iki kutup bölgesinde de uzun zaman dilimlerine yayılan bilimsel veri
setleri elde ediyoruz. Bugüne kadar düzenlenen 8 Antarktik, 4 Arktik bilim
seferinden 200’ün üzerinde bilimsel çıktı elde ettik. Verilerin
üniversitelerimiz ve araştırma kurumlarımızdaki analizleri ve
değerlendirmeleri sonrasında birçok bilimsel yayın çıkmasını bekliyoruz.”
dedi.
-İklim değişikliğinin, canlı türlerinin göç koşullarına etkisi-
Arktik Bölge’deki denizel biyoçeşitliliği çevresel DNA kullanarak
araştırmak için örnekler toplayan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsünden Bilge
Durgut, bu çalışmada, Arktik Okyanusu’nda farklı bölgelerden, çevresel
deney elde edebilmek için su örnekleri topladıklarını ve bunları süzerek
DNA izolasyonları yaptıklarını ifade etti.
Durgut; “Çalışmamızın sonraki aşamasında tespit edilen canlı türlerinin
çevresel parametrelerle nasıl değiştiğini tespit edeceğiz. Arktik Bölge
için de bu, güneydeki türlerin daha kuzeye göç etmesine ve kuzeydeki
türlerin de azalmasıyla sonuçlanıyor. Arktik Bölge’de bu canlıları ve
yoğunluklarını tespit ederek iklim değişikliğinin etkilerini gözlemlemeyi
hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Türk kadınının, bilimde ulaştığı noktayı gösterebilmek çok anlamlı”
İTÜ tarafından yürütülen proje kapsamında Svalbard Takım Adaları etrafından
elliyi aşkın noktadan örnek toplayan Nursu Aylin Kasa; “Katıldığımız sefer
bir deniz seferi olduğu için birçok zorluğu olan bir seferdi ama
bakıldığında Türk bilim camiası için, özellikle Türk kadınlarının bilimde
ulaştığı noktaları bizlere gösterebilmek için çok anlamlıydı.”
değerlendirmesinde bulundu.
-Alınan örnekler üniversitede muhafaza ediliyor
KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesinde görev yapan ve sefere liderlik
eden Prof. Dr. Ersan Başar, iki proje kapsamında çalışmalar yürüttüğünü
belirtti. Bunlardan ilkinin Arktik Bölgede sızan ve dökülen petrol kaynaklı
hidrokarbon kirliliğinin tespiti yönünde olduğunu vurgulayan Başar,
diğerinin ise bölgedeki deniz ortamında biyolojik üretkenliğin belirlenmesi
üzerine olduğunu kaydetti.
Bölgeden aldıkları örnekleri üniversite laboratuvarlarına getirerek
analizlerini yaptıklarını aktaran Başar; “Plankton verimliliğinin
belirlenmesi üzerine çalışıyoruz. Analizler bittikten sonra yazım işlemleri
gerçekleştirilecek. Bu projeler kapsamında üniversitemizde kutup
çalışmaları konusunda gerek öğrenciler gerekse akademisyenler açısından
önemli bir farkındalık oluştu.” dedi.
Elde edilen veriler, bilimsel kaynak oluşturacak
Buzullardan izole edilen mikroorganizmaların pigment üretim
potansiyellerinin incelenmesini ve bunların kullanım olanaklarını
araştıran, İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi projeleri
adına sefere katılan Gülden Açıl bu amaçla alınan numuneleri üniversite
laboratuvarında muhafaza ettiklerini söyledi. İlk olarak mikroorganizmaları
deniz buzlarından izole ederek tür belirleme yapacaklarını belirten Açıl,
ardından bunların en uygun büyüme koşullarının sağlanması ve son aşamada
gıda, tekstil ve kozmetik sektörlerindeki uygulanabilirliğini
araştıracağız.” dedi. Açıl, alınan deniz buzu örneklerinin, bu alanda
çalışma yapmak isteyen yüksek lisans ve doktora öğrencileri için de önemli
bir kaynak oluşturduğunu sözlerine ekledi.